{Recent News}
ศุกร์สมุนไพร EP.020
—-
มะกรูด สมุนไพรใกล้ครัว
.
มะกรูด มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Citrus hystrix DC. เป็นพืชที่อยู่ในวงศ์ Rutaceae ลักษณะเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ลำต้นและกิ่งมีหนามแข็ง ใบเป็นใบประกอบที่มีใบย่อยใบเดียวสีเขียวแก่ มีก้านแผ่ออกใหญ่เท่ากับแผ่นใบ ทำให้ใบมี 2 ตอน ใบมีกลิ่นหอมเนื่องจากมีต่อมน้ำมันอยู่ ผลมีรูปร่างค่อนข้างกลมสีเขียวเข้ม ผิวผลขรุขระและมีต่อมน้ำมันหอมระเหยอยู่เป็นจำนวนมาก ใบและผิวมะกรูดเป็นสมุนไพรเครื่องเทศที่นำมาใช้ประกอบอาหารได้หลากหลายชนิด เช่น ต้มยำ ต้มข่าไก่ แกงเทโพ เป็นต้น
เมื่อนำใบและผิวมะกรูดมากลั่นด้วยไอน้ำ จะได้น้ำมันหอมระเหยประมาณ 1.29 % และ 6-7 % ตามลำดับ สารสำคัญที่พบมากในน้ำมันหอมระเหยที่ได้จากใบมะกรูดสดได้แก่ citronella และ citronellol สารสำคัญที่พบมากในน้ำมันหอมระเหยที่ได้จากผิวมะกรูดได้แก่ β-pinene และ limonene จึงนำน้ำมันผิวมะกรูดมาใช้เป็นสารแต่งกลิ่นเครื่องหอม ยาสระผม และสบู่ได้ ส่วนน้ำมะกรูดพบกรดซิตริก (citric acid) วิตามินซี และกรดอินทรีย์อื่นๆ
ผิวและผลมะกรูดนำมาใช้ดูแลสุขภาพได้ โดยการนำผิวมะกรูดสดมาฝานเป็นชิ้นเล็กๆให้ได้ 1 ช้อนแกง เติมการบูรหรือพิมเสนปริมาณ 1 หยิบมือแล้วชงด้วยน้ำเดือดแช่ทิ้งไว้ ดื่มแต่น้ำโดยรับประทาน 1-2 ครั้ง เพื่อช่วยขับลมในลำไส้ แก้แน่นท้องและแก้เสมหะ ถ้าไม่ทุเลาให้รับประทานติดต่อกัน 2-3 วัน อนึ่ง ผู้ที่สนใจด้านความสวยความงาม สามารถใช้ผลมะกรูดช่วยสระผมเพื่อให้ผมดกดำเป็นเงางาม โดยผ่าผลมะกรูดสดเป็น 2 ซีก นำมาสระผมภายหลังการสระผมด้วยแชมพูตามปรกติ น้ำมะกรูดซึ่งอุดมไปด้วยกรดอ่อนและวิตามินซีจะช่วยให้ผมสะอาด จากนั้นล้างมะกรูดออกจากเส้นผมและหนังศีรษะด้วยน้ำเปล่า
.
ภาพประกอบ :
ภาพที่ 1 มะกรูด (ที่มา: เว็บไซต์และฐานข้อมูลอาหารพื้นบ้านล้านนา โดย ศูนย์สนเทศภาคเหนือ สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่)
.
เรียบเรียงโดย :
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. ภญ. ปิลันธนา เลิศสถิตธนกร
อาจารย์ประจำสาขาวิชาสมุนไพรและกัญชาศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
.
References :
1. ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. (2553). มะกรูด. สืบค้น 14 กุมภาพันธ์ 2566, จาก https://apps.phar.ubu.ac.th/thaicrudedrug/main.php….
2. สิริลักษณ์ มาลานิยม. (2545). น้ำมันหอมระเหย สารสกัดจากพืชสมุนไพรไทย. สมอ สาร, 28(325), 3-6.
3. อรัญญา มโนสร้อย และจีระเดช มโนสร้อย. (2548). น้ำมันหอมระเหยและสารสกัดจากสมุนไพรไทย การใช้ทางยาและเครื่องสำอาง. เชียงใหม่: ครองช่าง.
.
ติดตามข่าวสารต่างๆ ของมหาวิทยาลัยได้ที่ : www.bsru.ac.th และ www.prinfo.bsru.ac.th
—-
ภาพ/ข้อมูลโดย : เครือข่ายนักประชาสัมพันธ์ สาขาวิชาสมุนไพรและกัญชาศาสตร์
—-
#BSRURecentNews ศุกร์สมุนไพร EP.020 #BSRUNews
.
.
